Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un 1960’larda Türkiye’de Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan bronz heykeli, 65 yıl sonra ABD’nin Cleveland Sanat Müzesi’nden alınarak Türkiye’ye iade edildi. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, süreci “tarihi bir zafer” olarak nitelendirdi.
Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan bronz heykeli, 65 yıl aradan sonra Türkiye’ye iade edildi. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Bu sadece bir iade değil, tarihi bir zaferdir” dedi. Milattan sonra 2. ve 3. yüzyıllara tarihlendirilen, Marcus Aurelius’un bir filozof olarak tasvir edildiği bronz heykel, 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılar sonucu Türkiye’den kaçırıldıktan sonra yıllarca el değiştirdi. Son olarak ABD’deki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna katıldığı belirlenen heykel için bakanlığın, New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimiyle yürüttüğü iş birliği sonucunda heykelin Türkiye’ye iade edilmesine karar verilmişti. Bu kapsamda bronz heykel, nisan ayında Cleveland Sanat Müzesi’nde düzenlenen törenle resmen Türkiye’ye iade edilmişti.
TARİHİ BİR BAŞARI
Bakan Ersoy, heykelin iadesine ilişkin yaptığı açıklamada, “Uzun soluklu bir mücadeleydi. Biz haklıydık, kararlıydık, sabırlıydık ve kazandık… Tırnaklarımızla kazıyarak gereken delilleri topladık ve ‘Filozof İmparator’ Marcus Aurelius’u, ait olduğu topraklara geri getirdik” ifadelerini kullandı. Boubon Antik Kenti’nden 1960’larda kaçırılan ve ABD’de sergilenen Marcus Aurelius Heykeli’nin, 65 yıl sonra bilimsel analizler, arşiv belgeleri ve tanık ifadeleriyle Türkiye’ye iade edildiğini belirten Ersoy, diplomasi, hukuk ve bilimin ortaklığında, New York Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturmaları Birimiyle yürütülen süreci sadece bir iade değil, tarihi bir başarı olarak değerlendirdi. Marcus Aurelius’un heykelinin Türkiye’ye dönüşünün, yıllardır süren hak arayışlarının somut bir sonucu olduğunu belirten Ersoy, şunları kaydetti: “İster yurt içinde ister yurt dışında olsun, kaçırılan tüm kültürel mirasımıza sonuna kadar sahip çıkmaya kararlılıkla devam edeceğiz. Filozof İmparator’u çok yakında, sürpriz bir sergide Ankaralılarla buluşturacağız.”
TIRNAĞIMIZLA KAZIDIK
Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanı Zeynep Boz, Cleveland Sanat Müzesi’nin iade sürecinde heykelin kökenine dair şüpheleri gidermek amacıyla toprak analizi talep ettiğini belirtti. Boz’un aktardığı bilgiye göre, heykelin altındaki kaide içinde yer alan küçük bir delikle heykelin ayağındaki kurşun çıkıntının ilişkisi araştırıldı. Bu amaçla, heykelin Boubon Antik Kenti kökenli olduğunu ispatlayacak referans niteliğinde bir toprak örneğine ihtiyaç duyuldu. Referans olarak 1967’de jandarma operasyonuyla ele geçirilen ve halen Burdur Müzesi’nde korunan Valerianus heykeli seçildi. Bu heykelin içindeki toprak ile Marcus Aurelius heykelinden alınacak örnekler karşılaştırılarak her iki eserin aynı ortamda korunmuş olup olmadığı araştırıldı. Marcus Aurelius heykelinin içinden örnek almak güçleşince Boz, “Heykelin içindeki toprak katılaşmıştı, örnek gelmiyordu. Bütün kaygıları ve olumsuz yorumları ortadan kaldırıp bu heykelin ‘evet Anadolu kökenli, evet Burdur kökenli’ diyebilmemiz için. O noktada artık iş biraz daha içgüdülerimize kaldı ve tırnaklarımızla kazıyarak heykelin içinden referans alacağımız toprağı döktük” dedi.
