Akıl sağlığı ağızda başlar

Ağız ve diş sağlığı sadece estetik ya da çiğneme fonksiyonu ile sınırlı değil. İhmal edilen ağız hijyeni, beyin sağlığını doğrudan riske atabiliyor. Bilimsel veriler, ağız sağlığının yalnızca dişler için değil, beyin fonksiyonları için de hayati öneme sahip olduğunu gösteriyor.

Toplum, Ağız Sağlığı ve Eğitim Derneği (TASED) Başkanı, Ağız ve Diş Sağlığı Uzmanı Can Aydoğan, ağızda biriken zararlı bakterilerin kan yoluyla beyne ulaşarak iltihaplanmalara yol açtığını söyledi. Periodontal olarak adlandırılan iltihaplı diş eti hastalıklarının ağızdaki zararlı bakterilerin çoğalmasına yol açtığını söyleyen Aydoğan, “Bu bakteriler zamanla kana karışabiliyor ya da sinir sistemimiz üzerinden beyne ulaşabiliyor. Beyne ulaştıklarında da sinir hücrelerinde iltihap oluşturuyorlar. Bu sürece nöroenflamasyon diyoruz. İşte bu durum, Alzheimer gibi hastalıklara zemin hazırlayabiliyor” dedi.

Alzheimer hastalığının sebeplerini araştıran pek çok bilimsel çalışma yapıldığını hatırlatan Aydoğan, “Bu çalışmalarda Alzheimer’a yakalanan kişiler ile sağlıklı bireylerin beyin yapıları karşılaştırıldı. İlginç bir şekilde, Alzheimer hastalarında diş eti hastalıklarının çok daha yaygın olduğu gözlemlendi. Yani ağız sağlığındaki bozulmalar, beyin sağlığına kadar uzanabiliyor” diye konuştu.

Düzenli ağız bakımının beyin sağlığını da koruduğunu vurgulayan Aydoğan, “Günlük hayatımızda basit görünen diş fırçalama gibi alışkanlıklar aslında çok büyük fark yaratabilir. Günde en az iki kez diş fırçalamak, diş ipi kullanmak, düzenli aralıklarla diş hekimine gitmek sadece çürükleri değil, beynimizi de koruyan önemli adımlar.

Bu nedenle ağız sağlığını sadece estetik ya da ağız kokusuyla sınırlı görmemek gerekiyor” vurgusu yaptı.

Uzun süreli ve tedavi edilmeyen diş rahatsızlıklarında, enfeksiyonların beyne ulaşma riskinin arttığını hatırlatan Aydoğan, “Geçmeyen diş eti kanamaları, şişlikler, sürekli iltihaplanmalar varsa mutlaka dikkate alınmalı. Yaşlı bireylerde ya da bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde bu bakteriler beyne daha kolay ulaşabilir. Dolayısıyla ağız sağlığı genel sağlık için bir ön cephe gibidir” ifadelerini kullandı. Ağız sağlığına dikkat edildiği takdirde zihnin de berrak kalacağına dikkat çeken Aydoğan, “Alzheimer gibi hastalıklardan korunmak için sadece bulmaca çözmek yetmez; ağzımızdaki enfeksiyonları da önlemeliyiz. Diş ipi, fırçalama, düzenli kontroller… Basit ama etkili. Ayrıca, şekerli ve asitli gıdalardan uzak durmak da ağız florasını korur. Bu farkındalığı artırmalıyız. Çünkü ağız sağlığı, aslında beyin sağlığının bir aynasıdır” tavsiyesinde bulundu.

Ağızda diş eti iltihabına en sık yol açan bakterinin ‘Porphyromonas gingivalis’ olduğunu vurgulayan Aydoğan, “Bilim insanları bu bakterinin izlerine Alzheimer hastalarının beyin dokularında da rastladı. Hatta bakterinin ürettiği toksinler ile beyinde bulunan toksinler arasında benzerlikler saptandı. Bu çok çarpıcı bir bulgu. Aynı zamanda Fusobacterium nucleatum ve Treponema denticola gibi bakteriler de risk oluşturuyor” değerlendirmesi yaptı.