İran’da çok şüpheli liman patlaması

Basra Körfezi kıyısında yer alan Hürmüzgan eyaletine bağlı Bender Abbas bölgesindeki Şehit Recai Limanı’nda dün meydana gelen patlamada ilk belirlemelere göre 14 kişi öldü, 750 kişi yaralandı. Ülkenin en büyük limanı olan Şehit Recai Limanı’nda büyük tahribata neden olan patlamanın sebebi henüz belirlenemedi. Buna karşılık, patlamanın ABD ile İran arasında 2018 yılında feshedilen nükleer anlaşmanın yenilenmesi için yapılan müzakerelere ve İsrail’in İran’daki enerji tesislerini vurma tehditlerine eş zamanlı gelmesi soru işaretlerine neden oluyor. Patlama sonrası ortaya çıkan görüntüler, Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki liman patlamasına benzetildi. Söz konusu patlamaya, kimin tarafından depolandığı kesin olarak anlaşılamayan amonyum nitrat maddesi sebep olmuştu. Şehit Recai limanı’nda da benzer bir ihmal olup olmadığı merak ediliyor.

İran resmi televizyonuna konuşan yerel yetkililer, patlamanın ilk olarak limanda yer alan konteynerlerden kaynaklandığını bildirdi. Konteynerlerin Çin’den geldiği ve içinde füze yakıtı olduğu öne sürüldü. Yetkililer, patlamanın ardından yangın meydana geldiğini ve ilk yardım ekiplerinin yangını söndürmeye çalıştığını aktardı. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan da, liman patlamasının tam olarak neyden kaynaklandığını tespit edebilmek için bir soruşturma komitesinin görevlendirildiğini söyledi.

Şehit Recai Limanı’nda meydana gelen patlamanın İsrail tarafından son dönemde İran’a yönelik tekrarlanan saldırı tehditlerine eş zamanlı olarak gelmesi dikkat çekiyor. Patlamanın ardından gözler İsrail saldırısı ihtimaline çevrildi. Ancak İsrail’de yayın yapan Maariv gazetesine konuşan üst düzey ordu yetkilileri, İsrail ordusunun İran’daki patlamayla alakası olmadığını ifade etti.

Şehit Recai Limanı’ndaki patlamanın ilk anlarından medyaya yansıyan görüntüler, Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta, 2020 yılında meydana gelen liman patlamasını andırdı. Beyrut limanındaki patlamanın kayıt dışı olarak depolanan tonlarca ağırlıktaki amonyum nitrat maddesinin infilak etmesi sonucu meydana geldiği bildirilmişti. Liman patlamasıyla ilgili soruşturmanın yürütülmesi için görevlendirilen savcı Tarık el-Bitar, baskılara dayanamayarak soruşturmayı askıya almış ancak dosyayı kapatmamıştı. Patlamaya sebep olan amonyum nitratın o dönem İran’ın en büyük müttefiki olan Hizbullah tarafından limana depolandığı iddia edilmişti. Şehit Recai Limanı’nda ortaya çıkan benzer görüntüler, Beyrut’takine benzer bir ihmalin tekrarlanmış olma ihtimalini gündeme taşıdı.

Öte yandan, İran’daki resmi verilere göre, dünkü patlama büyük bir tahribata maruz kalan Şehit Recai Limanı, ülkenin en büyük limanı olarak öne çıkıyor. Hint Okyanusu ile Basra Körfezini birbirine bağlayan Hürmüz Boğazı kıyısında yer alan liman, stratejik olarak oldukça önemli bir mevkide yer alıyordu. Resmi rakamlara göre, İran’a gelen ticari malların yüzde 70’i Şehit Recai Limanı’na indirildikten sonra ülkeye dağıtılıyor. Bu durum limandaki patlamanın zaten uluslararası ambargolar altındaki İran ekonomisini daha da zorlayacağı tahmin ediliyor. ABD ile devam eden nükleer anlaşma müzakerelerinde, İran’ın nükleer programını denetime açması ve sınırlandırması karşılığında uluslararası ambargoların hafifletilmesi konuşuluyordu.