İşgalci ayak sürüyor: Zor taleplerle ateşkesin ilk aşamasını uzatmaya çabalıyor

İsrail’in 16 ay boyunca Gazze’de sürdürdüğü soykırımın ardından 19 Ocak’ta başlayan ateşkesin 42 günlük ilk aşaması bugün sona eriyor. Taraflar, İsrail ordusunun Gazze’den tamamen çekilmesi ön görülen ikinci aşama müzakereleri için arabulucu ülkelerden Mısır’ın başkenti Kahire’ye heyet gönderdi. Mısır Devlet Enformasyon Servisi, İsrail heyetinin yanı sıra diğer iki arabulucu ülke ABD ve Katar’dan da temsilcilerin Kahire’ye ulaştığını ve müzakerelerin yoğun başladığını duyurdu. Buna karşılık İsrail’de yayın yapan Kanal 12, Tel Aviv’in daha fazla tutukluyu diri geri almak için ilk aşamayı uzatmaya uğraştığını bildirdi. Kanal, ABD yönetiminin de İsrail’in bu tavrını desteklediğini kaydetti.

Ateşkesin birinci aşamasında öngörüldüğü gibi Hamas’ın 8’i ölü 33 esiri teslim etmesinin ardından Kahire’ye heyet gönderen İsrail’in başbakanı Binyamin Netanyahu, süreci yokuşa sürmeye devam ediyor. Kanal 12’nin diplomatik kaynaklara dayandırarak verdiği bilgiye göre Netanyahu, Kahire’ye giden müzakere heyetine esir takası görüşmelerinde anahtarın “Gazze’nin geleceği, Hamas’ın silahsızlandırılması ve Gazze’nin yönetimi” olduğunu ve bu konuda uzlaşıya varılana kadar katı davranmaları yönünde talimat verdi. Sosyal medya platformu X üzerinden bir açıklama yayınlayan Netanyahu da, “Tüm esirler geri gelene kadar amansız bir şekilde hareket edeceğiz” ifadelerini kullandı.

Hamas’ın ateşkesin ilk aşamasında bütün maddeleri uygulamasına rağmen İsrail tarafının, 16 ay boyunca yoğun bombardımanlarla yerle bir ettiği Gazze’ye insani yardım girişlerini müzakerelerde koz olarak kullandığı belirtiliyor. İsrail Kanal 12’ye konuşan diplomatik kaynaklar, Hamas’ın elindeki esirlerin diri verilmemesi halinde insani yardımlara izin verilmeyeceğini aktardı. Mısır ve Katar ise Gazze’de yaşayan 2,3 milyon Filistinlinin acil insani yardıma ihtiyaç duyduğunu ve insani yardımlar meselesinin Gazze’deki insanların acılarının hafifletilmesi çerçevesinde düşünülmesi gerektiği konusunda yoğun görüştükleri bilgisini verdi.

Gazze’ye yönelik 7 Ekim 2023’te başlayan soykırım sürecinde İsrail’e destek veren ABD yönetimi, hükümet değişikliğinin ardından bu tavrını daha katılaştırıyor. ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Fox News’e açıklamasında, “Ateşkesin birinci aşaması başarıyla tamamlandı. Bu başarının mimarı da Tump’tı” dedi. Açıklamasında, Hamas’a sert eleştiriler yönelten Witkoff, “Hamas’a karşı müsamahakar davranmayacağız. Trump açısından terör kırmızı çizgidir” diyerek, İsrail’e müzakerelerin ikinci aşamasında şartsız desteklerinin altını çizdi.

Öte yandan Hamas, esirlerin diri olarak ancak ateşkesle evlerine dönebileceği yönündeki tavrını değiştirmedi. Hareket, son esir takasında “Esirlerinizi ya tabutla ya diri alırsınız karar sizin” sloganını kullanmıştı. Gazze’de yürürlüğe giren ateşkes kapsamında belirlenen İsrail ordusunun azami 50 günlük sürede Gazze-Mısır sınırındaki Philadelphi Koridoru’ndan çekilmesi yönündeki talebinden geri adım atmayan Hamas, Gazze’nin yönetimi konusunda herhangi bir taraftan yapılacak herhangi bir dış müdahaleyi reddettiğini defalarca ilan etmişti. İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes, 42 gün içinde 33 İsrailli esire karşılık 1900’ü aşkın Filistinli tutuklunun bırakılmasını ve İsrail ordusunun Philadelphi Koridoru dahil Gazze’nin tamamından çekilmesini ön görüyordu. Anlaşmaya göre, ikinci aşama müzakerelerinin ateşkesin 16’ncı gününde başlaması gerekirken İsrail tarafı, müzakereleri sürekli ertelemiş, bu arada anlaşmanın ön gördüğü insani yardımlar ve yeniden imar malzemelerinin girişini akamete uğratmıştı.

Gazze’nin yönetimi konusundaki tartışmalara İsrail muhalefeti lideri Yair Lapid de katıldı. Lapid, Haaretz gazetesine yazdığı makalede, Gazze’nin İsrail’e karşı tehdit olmaktan çıkarılmasının şart olduğunu ancak Hamas’ın savaş yoluyla yok edilemeyeceğini vurguladı. İsrailli muhalif lider, bu sarmaldan çıkışın yolunun da Gazze’nin yönetiminin 8 ila 15 yıl arasında Mısır tarafından üstlenilmesi ve bu süreçte yeniden imarın tamamlanarak Hamas’ın olmadığı bir yönetim kurulması olduğunu kaydetti. Mısır yönetimi ise Gazze’nin yönetimini üstlenmeyi kesinlikle reddettiğini ilan etti.