Endişe buyurmayın, “Târih zâlime kalmamıştır. Neticede dâima hak yolunu tutan kazanır” gibi desteksiz, hamâset yüklü bir edebiyat yapmayacağım. Târihe diyalektik baktığımı yazılarımda sık sık vurgular ve hatırlatırım. Özneleşme gibi süreçlerin bizi nesneleştiren öncü süreçlerden geçtiğini biliyorum. Bunu basitleştirerek söyleyeyim: Efendisine isyan eden kölenin en büyük arzusunun onu köleleştirmek olduğunun farkındayım. (Spartaküs Roma’yı düşürseydi acaba köleliği mi lağvedecek; değilse eski efendilerini köleleştirerek arenalarda arslanların önüne mi atacaktı?)
En merhametsiz zâlimlerin bir zamânların mazlumlarından çıktığını
kestirebilecek kadar da müktesebâtım var. Patetik duygularla tâkip ettiğim devrimciliğin Sisifosçu saflığını da burada görürüm zâten. Atladıkları husus,
mazlûmiyetin zulmiyetin nesnesi olması
hâdisesidir. Bu nesneleş(tir)me, nesneleşenin yagâne ve en somut tecrübesidir. Ahlâkî muhasebeler bu somut tecrübeye göre hep marjinal kalır. Lâkin bu marjinalite söylemi inşâ eder.
Söylem ahlâkî olunca herkes süreçten de ahlâkî bir şeyler beklemek saflığına
düşer. Lâkin bizzât somut tecrübeler dipdalgalar olarak onu dövmekte ve aşındırmaktadır. Nihâyette belirleyici olan da budur. İnsanları nesneleştiren süreçler onun, yeri geldiğinde özneleşmesinin hattını, istikâmetini ve şeklini tâyin eder.