Araştırmacılar, Umman’ın altında, 25 ila 40 milyon yıl önce Hindistan tektonik plakasının hareket yönünü değiştirmiş olabilecek alışılmadık bir magma sütunu keşfettiler.
Söz konusu magma bulutunun, Dünya kabuğunun kalın kısmının ve gezegenin orta tabakası olan mantonun üst bölümünün altında sıkıştığı saptandı.
Araştırmacılar normal şartlarda bu malzemenin yükselerek yüzeyde volkanik aktiviteyi tetikleyebileceğini ama bu durumda yükselmeyi başaramadığını belirtti.
TEKTONİK PLAKANIN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRMİŞ
Suudi Arabistan’daki Kral Fahd Petrol ve Mineraller Üniversitesi’nden jeofizikçi Simone Pilia ve ekibi, keşfedilen bu gaz sütununun patlamalara neden olup olmadığını bilmiyor.
Ancak yeni çalışmada elde edilen kanıtlar, sütunun milyonlarca yıl önce Avrasya ile çarpışma sırasında Hint tektonik plakasının yörüngesini değiştirdiğini gösteriyor. Yani Hindistan’ın bugün bulunduğu noktaya nasıl geldiğini açıklayabilir.
Pilia, sütunun Umman’ın 2 bin metre yüksekliğe kadar çıkan Selma Platosu’nun altında bulunduğunu söyledi.
SÜTUN HALA AKTİF
Pilia, Live Science’a yaptığı açıklamada, bazı bilim adamlarının platonun oluşumunu Pakistan ve İran kıyılarındaki Makran dalma zonunun yarattığı kabuk bükülmesine bağladığını, ancak platonun muhtemelen bu gaz sütunu nedeniyle oluştuğunu aktardı:
“Bir sütun, yükselmek isteyen sıcak bir maddedir. Bu yüzden alttadır ve yukarı doğru iterek topografya oluşturur. Selma Platosu’ndaki yükselme oldukça küçük, ancak hala orada. Sütunun aktif olduğunu gösteriyor.”
Araştırmacılar, sismik dalgalar veya malzemenin kimyasal yapısına bağlı olarak Dünya’da farklı hızlarda seyahat eden ses dalgaları sayesinde bu gaz sütununu keşfetti.
Pilia, Umman’ın sismik verileri kaydeden yoğun bir istasyon ağına sahip olduğunu ve bunun da araştırmayı mümkün kıldığını söyledi. Bilim adamı sütuna oğlunun isminden hareketle “Dani” adını verdi.
Dani sütunu, araştırmacıların volkanik aktiviteyi tetiklemeyen manto gazlarını tanımlamak için kullandığı bir terim olan “amagmatik hayalet” bulutunun ilk açık örneği.
Manto sütunları, Dünya yüzeyinin 2 bin 900 kilometre altındaki çekirdek-manto sınırından kaynaklanıyor. Bu sütunlar genellikle manto ve kabuktan yükselirken volkanik patlamaları besliyor.
