Yapay zekaya sinemada İsrail zulmünü sorduk

Gazze’de soykırım durmuş olsa da Filistin’de işgal devam ediyor. Batı Şeria’da da tutuklamalar ve katliamlar hız kesmiyor. Yani Filistin’de 75 yıldır devam eden zulümde değişen bir şey yok.

Sinemada Filistin’in varlığı konusu ise hep tartışıldı. İsrail zulmünün yeterince anlatılmadığı malum. Bu bizim kanaatimiz gibi görünebilir. Ancak yapay zeka uygulaması ChatGPT’ye de sorduk. “İsrail zulmü sinemada yeterince anlatılıyor mu” sorusu ile başlayan sohbetimizde şaşırtıcı cevaplar aldık. ChatGPT de İsrail zulmünün sinemada yeterince anlatılmadığını düşünüyor. Hatta Batılı yapımların çifte standardına dikkat çekiyor.

Chat GPT’ye ilk sorumuz “İsrail zulmü sinemada yeterince anlatılıyor mu” oldu. Cevaba önce Filistinli yönetmenlerle başladı ve “Yapıtlarında genellikle işgalin ve savaşın getirdiği insanlık dramalarını, zorla yerinden edilme, ayrımcılık ve her gün karşılaşılan şiddeti vurgularlar” diye devam etti. Yuvarlak ifadeler kullansa da yapay zeka “İsrail’in zulmü, uluslararası arenada yeterince gündeme getirilip anlatılmıyor gibi bir izlenim de oluşabiliyor” dedi.

Hollywood ve Batı medyasının tutumu da yapay zeka tarafından es geçilmiyor. “Batı Sineması ve İsrail’in Temsili” başlıklı paragrafta “Filistin sineması bu konuda önemli bir noktada dursa da, Batı sineması, özellikle Hollywood, genellikle İsrail’i daha olumlu bir ışık altında gösteriyor” diyor. Chat GPT’ye göre İsrail’in Filistinlilere uyguladığı zulmü ya çok yüzeysel bir şekilde ya da bağlamdan koparılmış bir biçimde ele alınıyor. Hollywood yapımlarında Filistinlilerin çoğu zaman “terörist” olarak ya da olumsuz bir biçimde resmedildiği vurgulanıyor. Dolayısıyla Filistin halkının yaşadığı insanlık dramı yerine, daha çok politik bir çatışma olarak gösteriliyor.

“Ayrıca, ‘hasbara’ (İsrail’in uluslararası alandaki imajını düzeltmek için yapılan propaganda) çabaları da sinemaya yansıyabiliyor. Bazı yapımlar, Filistin’e dair anlatılacak olan hikayelere yer vermemek ya da olayı saptırmak için ciddi bir baskı altına alınıyor.”

Elbette yapay zeka sorunuzu nasıl yönelttiğinize bağlı olarak cevaplar veriyor. Sorumuzda “İsrail zulmü” dediğimiz için sağduyulu cevaplar alıyor gibiyiz.

“Sonuç olarak, İsrail zulmü sinemada anlatılıyor, fakat bu anlatımın derinliği, doğru temsili ve uluslararası düzeyde yayılması hala önemli bir mesele. Bu yüzden, Filistinli yönetmenlerin işlerini desteklemek ve onların seslerini duyurmak, sinema dünyasında bu tür temaların daha güçlü bir şekilde ele alınabilmesi için kritik bir adım.”

Türk Sinemasında Filistin’in yerini de sorduk. Cevaplar fazla politik idi. Türk sinemacıların bu konuda hassas olduğunu söyledi ve önemli yapımlar olduğunu ifade etti. Oysa 2010’daki “Veda” (1917’deki Filistin’deki Osmanlı topraklarında geçen bu film, Mustafa Kemal Atatürk’ün Filistin halkıyla olan ilişkisini anlatırken, bir yandan da Filistin’deki halkın yaşadığı toplumsal baskıları ve zor zamanları gözler önüne seriyor) ve 2017’deki Kut’ül Amare filminden bahsediyor sadece. Türkiye’de politik iktidarın Filistin konusunda çok hassas olduğunu da vurguluyor. Toplumsal olarak Filistin hassasiyetine de dikkat çekiyor.

Bu arada soruyu yeniden her soruşumuzda farklı metinlerle cevap geliyor. Temelde aynı şeyleri söylese de oturum açıp sorduğumuz ile oturum kapalıyken sorduğumuzda da farklı cevaplar alıyoruz. Temelde ise İsrail zulmünü kabul eden bir muhataplık gözlemliyoruz.