Son günlerde küresel barış çabaları ve diplomatik ataklarıyla gündeme gelen Türkiye’nin, Hamas’ın 4 maddelik “ateşkes” teklifini de ABD’ye ileten aktör olduğu ortaya çıktı. Hamas ve ABD’nin İsrail’i bypass ederek görüşmesinin ardından Hamas, ABD-İsrail vatandaşı Edan Alexander’ı 11 Mayıs’ta serbest bırakmıştı. Hamas’ın Türkiye aracılığıyla ABD’ye sunduğu teklifte şu maddeler yer alıyor: 1-) Gazze’de Hamas’ın olmadığı özel bir yönetim kurulabilir. 2-) 5-7 yıl sürecek kalıcı ateşkes sağlansın. 3-) Ateşkes, iki taraflı ve eş zamanlı uygulansın. İsrail’in provokasyonlarına izin verilmesin. 4-) Tüm esirler karşılıklı olarak serbest bırakılsın.
ABD ile Hamas arasında gerçekleşen ateşkes görüşmesinin perde arkası netleşmeye başladı. Yeni Şafak’ın diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilere göre, Hamas tarafından hazırlanan 4 maddelik öneri, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan tarafından ABD’li yetkililere iletildi. Bu girişimden sonra ABD heyeti, Hamas temsilcileriyle bir araya gelerek, bölgedeki süreci değerlendirdi.
KÜRESEL BARIŞ DİPLOMASİSİ
Hamas ve ABD arasında gerçekleşen temasların zeminini oluşturan anlaşma teklifini, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan bizzat ABD yönetimine sundu. Türkiye’nin bu kapsamda 4 maddeden oluşan yeni bir anlaşma çerçevesi sunduğu öğrenildi. Hamas, bu çerçevenin kabul görmesi ve süreçteki katkısı nedeniyle Türkiye’ye kamuoyu önünde teşekkür etti.
ABD’Lİ TUTSAK BU SAYEDE BIRAKILDI
Bu gelişme, Türkiye’nin sadece bölgesel değil, küresel barış diplomasisinde de etkili bir oyuncu haline geldiğini bir kez daha ortaya koydu.
Görüşmeler, ABD ile Hamas arasında doğrudan gerçekleştirilen nadir temaslardan biri olması açısından da dikkat çekici. ABD, İsrail’i süreçten haberdar etmedi. İsrail, söz konusu görüşmeleri kendi istihbarat kanallarıyla öğrendi. 8 Mayıs’ta ABD’li yetkililerle yapılan bir toplantıda, İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer’in konuyu gündeme getirmesiyle ABD, görüşmeleri doğrulamak zorunda kaldı. Görüşmelerin somut sonucu ise ABD-İsrail çifte vatandaşı olan asker Edan Alexander’ın 11 Mayıs’ta serbest bırakılması oldu.
TÜRKİYE’NİN ROLÜ STRATEJİK LİDERLİK
Hamas’ın Katar ve Mısır’la birlikte Türkiye’ye de teşekkür etmesinin en büyük nedeni, çözüm sürecine yön veren diplomatik çerçevenin Ankara’dan çıkması oldu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Doha, Ankara ve İstanbul’da yürüttüğü çok taraflı temaslar, ateşkes ve esir takası planının önünü açtı. Bu süreçte Türkiye, yalnızca arabulucu değil; inisiyatif alan ve teklif sunan bir aktör olarak ön plana çıktı. Hamas’ın Türkiye’ye duyduğu ve ABD’nin diplomasi kapısını Ankara üzerinden aralaması, Türkiye’nin bölgesel dengelerdeki ağırlığını bir kez daha teyit etti.
DÖRT MADDELİK ÇERÇEVE
Türkiye’nin ilettiği ve ABD’ye sunulan anlaşma teklifinin ana hatları şu şekilde:
1- Gazze’de HAMAS’ın yönetimde olmadığı özel bir yönetim yapısı kurulacak. Bu yapı, tarafsız aktörlerin denetiminde şekillenecek ve Gazze’nin yeniden inşası ile günlük idaresinden sorumlu olacak.
2- 5 ila 7 yıl arasında sürecek kalıcı bir ateşkes sağlanacak. Bu dönemde askeri operasyonlar
tamamen duracak.
3- İki taraflı ve eş zamanlı ateşkes uygulanacak. İsrail saldırıları tamamen durduracak ve HAMAS da ateşkes uygulayacak. İsrail’in provokasyonuna izin verilmeyecek.
4- Tüm esirler karşılıklı olarak serbest bırakılacak.
HAMAS’ın elindeki İsrailli askerler ile İsrail’in hapishanelerindeki Filistinliler takas edilecek.
