Yedi yıl sonra bir ilk: ABD kepenk kapattı!

Dış politikada istediğini elde edemeyen ABD Başkanı Donald Trump, kendi ülkesinde de sorunlarla boğuşuyor. Ulusal Muhafızları ülkenin farklı şehirlerinde konumlandırması nedeniyle Demokrat Partisi’yle anlaşmazlık yaşayan Trump, bu sefer bütçe tartışması konusunda anlaşamadı. Kongre’de yaşanan bütçe anlaşmazlığı ABD’de siyasi krize neden oldu. Temsilciler Meclisi’nin hükümete 21 Kasım’a kadar finansman sağlanmasını öngören bir geçiçi bütçe tasarısını 19 Eylül’de onaylamasına rağmen, Senato’daki Demokratlar ve Cumhuriyetçiler bu konuda anlaşmaya varamadı. Senato’nun mali yılın sonu olan 30 Eylül’e dek geçici bütçeyi onaylamaması nedeniyle, hükümet yeni mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim itibariyle harcama yetkisini kaybetti. Bunu sonucunda ABD hükümeti 2018’de Başkan Trump’ın birinci döneminden bu yana ilk kez daha kapanmış oldu.

ABD Kongresi’nin iki kanadını da kontrol eden Cumhuriyetçiler, Senato’da geçici bütçe tasarısı geçirmek için gerekli olan 60 oya sahip değil, Demokratların desteğini almak zorunda. Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılması ve sosyal harcamalarda yapılan kesintilerin durdurulması gibi talepleri geçici bütçe desteği için şart koşmuştu. Cumhuriyetçiler bunun Amerikalıların sağlık hizmetlerine erişimini zorlaştıracağını savunarak taviz vermemişti. Yaşanan kriz nedeniyle ise ABD hükümetinin kapanma ihtimali gündeme gelmişti.

Trump da Demokratların yasadışı göçmenlere ücretsiz sağlık hizmeti sunulmasını istediğini iddia ederek yaşanan krizden yine Demokrat Parti üyelerini sorumlu tutmuştu. Demokratların hükümetin kapanmasını istediğini öne süren Trump, kapanma ihtimali ile ilgili bir soru üzerine, “Hiçbir şey kaçınılmaz değil. Ancak muhtemelen öyle olacağını söyleyebilirim. Çünkü yasa dışı göçmenlere sağlık hizmeti sunmak istiyorlar ve bu da ülkemizdeki diğer insanların sağlık hizmetlerini mahvedecek. Ben ’Bunu yapamayız’ dediğimde biraz dahi taviz verdiklerini görmedim” demişti.

ABD’de 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıla ait bütçenin Kongre tarafından zamanında onaylanmadığı durumlarda, hükümetin geçici bütçeleri kullanması gerekiyor. Geçici bütçenin de onaylanmadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden hükümet, hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerini askıya almak zorunda kalıyor. Bu süreçte, hayati olmayan hizmetlerde görevli kamu personeli zorunlu izne çıkarılırken, ordu, istihbarat ve kamu hastaneleri gibi kritik kurumlarda çalışanlar da maaşlarını yeni bütçe kabul edilene dek alamıyor.

ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO), federal hükümetin finansman yetersizliği nedeniyle kapanmadan önce konuya ilişkin değerlendirmesini yayınlamıştı. Yayınlanan analizde, hükümetin kapanması durumunda her gün yaklaşık 750 bin çalışanın ücretsiz izne çıkarılabileceği ve bu çalışanlara geriye dönük maaş ödemesinin toplam günlük maliyetinin yaklaşık 400 milyon dolar olacağı tahmin edildiği aktarıldı. Ofisin analizinde, izne çıkarılan çalışan sayısının kapanmanın süresine ve bazı kurumların başlangıçta izne gönderilen çalışanları geri çağırıp çağırmamasına bağlı olarak günlük değişebileceği ifade edildi. Analizde, 2018’in son çeyreği ile 2019’un ilk çeyreğinde reel Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’da (GSYH) yaklaşık 3 milyar dolarlık kalıcı kayıp yaşandığı ve bunun yıllık GSYH’sinin yaklaşık yüzde 0,02’sine denk geldiği belirtildi.